Urlop bezpłatny — jak złożyć wniosek o urlop bezpłatny?
Powody urlopu bezpłatnego mogą być różne, najczęściej są związane z obecną sytuacją życiową lub planami, których nie można pogodzić z pracą.
O taki urlop wnioskują również zatrudnieni uczący się do egzaminów. Jeżeli nie przysługuje im urlop szkoleniowy, mogą oni wykorzystać urlop płatny, a po nim wnioskować właśnie o bezpłatny.
Co to jest urlop bezpłatny?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami art. 174 ustawy Kodeks pracy (Dz. U. Z 2020 r. Poz. 1320), na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego.
Słowo „może” wskazuje na brak obowiązku przychylenia się do prośby pracownika. Przełożony nie musi wyrazić zgody na prośbę pracownika, ma prawo odmówić udzielenia urlopu bezpłatnego bez podawania przyczyny, a osobie zatrudnionej nie przysługuje prawo odwołania się od tej decyzji.
Urlop bezpłatny nie pomniejsza urlopy wypoczynkowego i nie zawiera się go w planach urlopowych.
Jak długo może trwać urlop bezpłatny?
Urlop bezpłatny jest regulowany przez przepisy Kodeksu pracy. Jednak żaden z nich nie wskazuje limitu urlopu bezpłatnego, jakiego można udzielić pracownikowi. W praktyce oznacza to, że urlop taki może trwać kilka dni, tygodni lub nawet miesięcy.
Przy bezpłatnej nieobecności, dłuższej niż 3 miesiące – dopuszcza się możliwość odwołania pracownika z urlopu z powodu ważnych przyczyn.
W praktyce możemy rozróżnić cztery rodzaje urlopu bezpłatnego:
- typowy urlop bezpłatny – pracownik wnioskuje o niego z przyczyn osobistych;
- urlop udzielany na czas sprawowania funkcji z wyboru (obowiązkowy urlop bezpłatny);
Mamy z nim do czynienia, jeśli pracownik zostaje powołany do pełnienia różnych funkcji, regulowanych przepisami prawa. Udzielany jest najczęściej w przypadku:- osób przechodzących na urlop wychowawcy;
- wykonujących działalność związkową;
- pełniących funkcję radnego, posła lub senatora;
- pełniących służbę konsularno-dyplomatyczną;
- ponadto obowiązkowego urlopu bezpłatnego udziela się na czas odbywania obowiązkowych ćwiczeń lub służby wojskowej.
- urlop udzielany na czas wykonywania pracy u innego pracodawcy (szczególny urlop bezpłatny);
Okres urlopu bezpłatnego, który zostaje udzielony na pracę u innego pracodawcy, wliczany jest do okresu pracy u dotychczasowego przełożonego. Jest to szczególny rodzaj urlopu bezpłatnego, ponieważ w tej sytuacji to pracodawca wychodzi z jego inicjatywą.
W tej sytuacji to zatrudniający za wyrażoną na piśmie zgodą pracownika, udziela mu urlopu bezpłatnego, w celu wykonywania pracy w innej firmie. Między pracodawcami zawierane jest porozumienie, w którym określają czas na jaki pracownik uzyskuje wolne na pracę u innego pracodawcy.
Z punktu widzenia zarówno zatrudniającego, jak i zatrudnionego urlop taki jest sensowny, zwłaszcza gdy w zakładzie pracy nie ma możliwości wykorzystania gotowości do pracy pracownika. Taki urlop bezpłatny w jednym zakładzie i wykonywanie poleceń służbowych w drugim, pozwala pracownikowi wypracować wynagrodzenie w chwilach przestoju.
Możliwość skorzystania z takiego urlopu jest też ważna dla tych pracodawców, którzy współpracują ze sobą, zaś do wykonania zadania potrzebne jest okresowo wsparcie kadrowe z drugiej firmy.
- urlop, którego pracodawca udziela pracownikowi młodocianemu, który uczęszcza do szkoły dla pracujących, na czas trwania ferii szkolnych;
Podmiot zatrudniający jest zobowiązany udzielić takiego urlopu każdemu pracownikowi młodocianemu, który uczęszcza do szkoły. Urlop taki nie powinien przekraczać, łącznie z urlopem wypoczynkowym – okresu 2 miesięcy. Ten urlop bezpłatny, podobnie jak wyżej omówiony, również wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Jak wnioskować o urlop bezpłatny?
Pracownik nie ma obowiązku uzasadniania wniosku o urlop bezpłatny. Może go jednak umotywować, dzięki czemu istnieje większe prawdopodobieństwo, że zostanie on pozytywnie rozpatrzony przez pracodawcę. Zatrudniony nie tylko poinformować przełożonego o wzięciu urlopu bezpłatnego, tak jak jest to możliwe w przypadku urlopu na żądanie.
Chociaż uzasadnienie urlopu bezpłatnego nie jest konieczne, można podać własne powody, przykładowo wyjazd w celach zdrowotnych lub konieczność opieki nad jednym z członków rodziny.
Urlop bezpłatny a ZUS.
Urlop bezpłatny jest szczególnym rodzajem urlopu, bowiem pracownik nie otrzymuje za ten czas wynagrodzenia za pracę, a wręcz traci uprawnienia pracownicze.
W okresie urlopu bezpłatnego pracodawca wstrzymuje naliczanie i odprowadzanie składek do ZUS. To skutkuje również tym, że okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do stażu pracy, od którego zależy wiele uprawnień, w tym choćby wysokość odprawy emerytalnej.
Informacja o wykorzystaniu urlopu bezpłatnego jest umieszczana w świadectwie pracy. Odnotowuje się go wraz z okresem, w którym miał miejsce. Celem zamieszczania tej informacji jest możliwość wyłączenia wymienionych okresów ze stażu pracy pracownika.
Pracownik, podczas urlopu bezpłatnego, nie zachowuje również prawa do zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego. Nieco inaczej jest w przypadku prawa do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego, które ustaje dopiero po upływie 30 dni od rozpoczęcia urlopu bezpłatnego
Jakie prawa ma pracownik w trakcie urlopu wypoczynkowego?
Z urlopu bezpłatnego może skorzystać każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę. Nie ma znaczenia, na jakiej umowie o pracę pracuje zatrudniony – na czas określony czy nieokreślony. Wniosek można złożyć nawet pierwszego dnia pracy.
Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, w tym choćby wymiar urlopu wypoczynkowego.
W przypadku korzystania z urlopu bezpłatnego w wymiarze mniejszym niż jeden miesiąc, urlop bezpłatny nie będzie w żaden sposób wpływał na pełny wymiar urlopu wypoczynkowego, (a więc 20 lub 26 dni w danym roku kalendarzowym). Sytuacja pracownika wygląda inaczej, gdy jego urlop bezpłatny trwa dłużej niż jeden miesiąc. W takiej sytuacji, urlop wypoczynkowy ulega proporcjonalnemu obniżeniu do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym.
Pracodawca, bez wniosku pracownika, nie może go wysłać na urlop bezpłatny, np. w przypadku kłopotów finansowych, ani też zwiększyć wymiaru urlopu bezpłatnego powyżej wnioskowanego przez pracownika.
Zobacz także: