Urlop na żądanie — zasady płatnego wolnego na życzenie
Urlop na żądanie wynika z Kodeksu Pracy, jest podstawowym prawem pracownika. Natomiast urlop ten często sprawia problemy, jest niejasny i budzi wiele wątpliwości w praktyce. Z założenia powinien być wykorzystywany tylko w nagłych sytuacjach, jednak pracownik nie musi uzasadniać takiej nieobecności. Z zasady pracodawca nie może odmówić zgody, ponieważ będzie to naruszenie praw pracownika.
Co to jest urlop na żądanie?
Urlop na żądanie jest jednym z rodzajów urlopu, opisanym w Kodeksie Pracy art. 167. Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu na żądanie pracownikowi, w terminie przez niego wskazanym. Limit nieobecności to 4 dni kalendarzowe, w każdym roku. Zatrudniony musi zgłosić wykorzystanie urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia.
Główne nieobecności jakie są wymieniane w związku z Kodeksem Pracy nie wymieniają urlopu na żądanie, ponieważ jest to część urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że pracownikowi, któremu przysługują 26 dni urlopu, 22 dni powinien zaplanować, a 4 dni może zgłosić w ‘inny’, sposób. Urlop na żądanie nie przechodzi na następny rok, ale ‘zmienia się’ w wypoczynkowy.
Ile dni urlopu na żądanie przysługuje w ciągu roku?
Każdy pracownik, który korzysta z urlopu wypoczynkowego, ma prawo do wykorzystana urlopu na żądanie. Bez względu na wymiar etatu pracownika, zawsze będą do wykorzystania 4 dni na cały rok. Zatrudnionemu na połowę etatu może przysługiwać 10 lub 13 dni na wypoczynek, w tym nadal 4 dni, to będą dni urlopu na żądanie.
Kiedy należy zgłosić urlop na żądanie? Pomimo tego, że ten rodzaj nieobecności to część urlopu wypoczynkowego, nie wpisujemy w plan urlopowy dni na żądanie. Charakterystycznym elementem tej przerwy od pracy jest to, że pracownik powinien zgłosić tą nieobecność przed godziną rozpoczęcia pracy, zgodnie z harmonogramem. Można również zgłosić ten urlop dzień wcześniej.
Termin zgłaszania urlopu na żądanie może być inny, np. późniejszy, bardziej korzystny dla pracownika. Wszystko zależy od wewnętrznego regulaminu organizacji.
Kiedy i jak wnioskować o urlop na żądanie?
Czy trzeba składać wniosek o urlop na żądanie? Kodeks pracy nie precyzuje jaką formę powinien mieć wniosek o taką nieobecność. Zgłoszenie urlopu można zrobić na różne sposoby:
- Telefoniczny
- Smsowy
- Mailowy
- Pisemny
- Osobisty
Mimo wszystko, dla bezpieczeństwa, najlepiej złożyć również wniosek w formie pisemnej.
Prawo do urlopu na żądanie nie jest przywilejem, ale prawem pracownika, natomiast warto ostrożnie z niego korzystać. Dni wykorzystane w ramach urlopu na żądanie, pochodzą z ogólne puli urlopu wypoczynkowego. A wiec, tyle ile wykorzystamy ‘żądanych dni’ o tyle będziemy mieć krótszy urlop wypoczynkowy.
Odmowa urlopu na żądanie.
Z zasady i przepisów wynika, że pracodawca powinien udzielić urlopu na żądanie w terminie oczekiwanym przez pracownika. Mimo to, zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego, pracodawca może odmówić urlopu na żądanie w wyjątkowych sytuacjach.
Kiedy brak zgody będzie uzasadniony? W przypadku, jeżeli urlop pracownika szkodzi interesom firmy i zakłóca normalny tryb pracy. Drugim przypadkiem, może być zgłoszenie urlopu już po rozpoczęciu pracy danego dnia, czyli po terminie.
Natomiast, mimo to że pracodawca z zasady powinien udzielić urlopu na żądanie, osoba zatrudniona nie może skorzystać z nieobecności bez wyraźnej zgody przełożonego.
Jeżeli pracownik samodzielnie, bez wyraźnie udzielonej zgody, pójdzie na urlop, spowoduje tym nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy. Może to skutkować upomnieniem zatrudnionego lub nawet nałożeniem kary porządkowej. Wynika to z zapisu zgodnego z Wyrokiem Sądu Najwyższego z 15 marca 2021 roku.
Urlop na żądanie — powód wniosku o wolne.
W Kodeksie Pracy nie ma zapisów, które zobowiązywałyby pracownika do podania powodu chęci wzięcia urlopu na żądanie. Zatrudniony ma prawo do takiej nieobecności, we wskazanym terminie, a pracodawca jest zobligowany go udzielić.
Mimo braku obowiązku, warto podać powód takiego urlopu, ponieważ będzie to lepiej postrzegane przez pracodawcę. Z jakich powodów można skorzystaj z takiej nieobecności? Poniżej kilka przykładów:
- Śmierć bliskiej osoby
- Wypadek
- Kradzież samochodu
- Choroba bliskiej osoby
- Awaria środku transportu
W związku z długimi weekendami, często pojawia się pytanie czy w tym czasie można wykorzystać urlop na żądanie? Jak to będzie wyglądało z perspektywy pracodawcy?
Najlepiej oczywiście wcześniej porozumieć się z przełożonym o czas wolny i złożyć odpowiedni wniosek. Im wcześniej zaplanujemy przerwę od pracy, tym większe prawdopodobieństwo uzyskania zgody.
Urlop na żądanie powinien być wykorzystywany w nagłych sytuacjach, nie do przedłużenia długiego weekendu. Skorzystanie z prawa do wolnego w ten sposób może być tylko pozornie korzystane dla pracownika, ponieważ przełożony może spostrzec to jako nadużycie urlopu na żądanie.
Zobacz także: