Wynagrodzenie zasadnicze — z czego składa się pensja?

Przepisy prawa gwarantują pracownikowi prawo do otrzymywania wypłaty za świadczoną pracę. Czym jest wynagrodzenie zasadnicze i ile wynosi? Dlaczego wskazywane jest w kwocie brutto? Jak można je powyższych? Warto wiedzieć też, że to w określonych przypadkach, niezależnie od woli osoby zatrudnionej, może zostać obniżone.

Co to jest wynagrodzenie zasadnicze?

Wynagrodzenie zasadnicze to podstawowa kwota jaka została ustalona między pracownikiem, a pracodawcą. To główna składowa pensji, która jest podstawą do obliczania składek społecznych, jakie powinny zostać opłacone w związku z zatrudnieniem. Do wynagrodzenia zasadniczego nie wliczają się premie, nagrody ani dodatki.

Wysokość wynagrodzenia zasadniczego nie jest narzucona przez przepisy prawa. Te regulują tylko minimalne wynagrodzenie. W związku z tym wynagrodzenie zasadnicze osób zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę nie może być mniejsze niż tzw. najniższa krajowa.

Zazwyczaj w trakcie rozmowy o pracę strony ustalają kwotę wynagrodzenia zasadniczego oraz możliwość ewentualnych dodatków. Warto pamiętać, że koszty pracodawcy to nie tylko kwota pensji dla pracowników, ale firma zobowiązana jest także do opłacania należnych składek z tytuły zatrudnienia.

Wynagrodzenie zasadnicze to kwota brutto czy netto?

Wynagrodzenie zasadnicze podawane jest w kwocie brutto. Zazwyczaj podczas rozmowy rekrutacyjnej przedstawiciele pracodawcy przy podawaniu wynagrodzenia, operują kwotą brutto. Pracownik powinien pamiętać, iż pensja netto, która otrzyma będzie niższa.

Wynagrodzenie zasadnicze pomniejsza:

• podatek;
• składka emerytalna;
• składka rentowa;
• składka chorobowa;
• składka zdrowotna.

Osoba zatrudniona pokrywa składki w wysokości:

• emerytalna: 9,76%;
• rentowa: 1,50 %;
• zdrowotna: 9%;
• chorobowa: 2,45%.

Po odliczeniu powyższych składek i podatku, otrzymana kwota to pensja netto pracownika. Jeśli pracodawca dostarcza osobie zatrudnionej pasek wynagrodzenia – to pracownik ma możliwość sprawdzenia, czy kalkulacje są właściwe. 

Ile wynosi wynagrodzenie zasadnicze? 

Wynagrodzenie zasadnicze ustalane jest między pracownikiem, a pracodawcą. Jego wysokość osoba zatrudniona może sprawdzić w zawartej z firmą umowie. Znajdzie tam kwotę brutto. Jeśli chodzi o wysokość pensji netto – dokładne wyliczenia zawiera lista płac lub pasek wynagrodzenia.

Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2022 roku wynosi 3010 zł brutto (2363 zł netto), a minimalna stawka godzinowa 19,70 zł (13,91 zł netto).

Jakie dodatki powiększą wynagrodzenie pracownika?

Wynagrodzenie zasadnicze pracownika może zostać powiększone przez:

• premie;
• prowizje;
• dodatki stażowe i funkcyjne;
• dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych lub nocnych;
• nagrody jubileuszowe;
• odprawy emerytalne i rentowe.

Ustalona z pracownikiem kwota tzw. podstawy może być jednorazowa lub np. co miesiąc powiększana. Do pensji dodawane mogą być premie (np. motywacyjne czy kwartalne), prowizje (np. od sprzedaży), a także dodatki związane z pełnieniem określonego stanowiska.

Co może zmniejszyć wynagrodzenie zasadnicze?

Oprócz kwot pobranych na opłacenie należnych składek i podatku, wynagrodzenie zasadnicze może zostać obniżone bez zgody pracownika na mocy przepisów szczególnych. 

Dotyczy to:

• świadczeń alimentacyjnych;
• tytułów wykonawczych na pokrycie należności niealimentacyjnych;
• zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
• kary pieniężnych przewidzianych przez Kodeks Pracy.

W przypadku potrąceń związanych z alimentami – możliwe jest pobranie do 60% wynagrodzenia (po odliczeniu należnych składek oraz podatku). Nie ma znaczenia wysokość wynagrodzenia, w związku z tym dotyczy to też płacy minimalnej. 

Jeśli osobie zatrudnionej udzielona została zaliczka (np. na pokrycie kosztów delegacji, zakup materiałów potrzebnych do pracy, czy paliwa do samochodu służbowego), a pracownik nie rozliczył się z udzielonej zaliczki – może ona zostać pobrana z wynagrodzenia przysługującemu pracownikowi.

Kodeks Pracy przewiduje też mozliwość udzielenia kar pieniężnych. Dotyczy to sytuacji, w których osoba zatrudniona nie przestrzega BHP i przepisów przeciwpożarowych, opuszcza miejsce pracy bez usprawiedliwienia, stawiła się w firmie nietrzeźwa lub spożywa alkohol w trakcie pracy. Kara pieniężna za przewinienie, jak i za każdy dzień nieobecności bez usprawiedliwienia, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Suma udzielonych osobie zatrudnionej kar nie może być wyższa niż 1/10 wynagrodzenia pracownika, po dokonaniu tych potrąceń.