Odświeżony Kodeks pracy po nowelizacji – co warto wiedzieć (cz.III)

Pogodzić obowiązki zawodowe i rodzicielskie – opieka na dziecko zdrowe, urlop ojcowski i wychowawczy

Nowości w umowach terminowych oraz ujednolicenie urlopów macierzyńskich i rodzicielskich to nie koniec zmian, które przygotował dla nas Ustawodawca w 2016 roku. W styczniu znowelizowano również zasady korzystania z urlopów ojcowskich, wychowawczych i opieki na dziecko zdrowe –wszystko po to, aby ułatwić pracującym rodzicom skorzystanie z przysługujących im uprawnień związanych z narodzinami nowego członka rodziny.

Dodatkowy rok na skorzystanie z urlopu ojcowskiego

Od 2 stycznia tego roku pracujący ojciec zyskał dodatkowy rok na wykorzystanie przysługujących mu dwóch tygodni urlopu ojcowskiego. Pojawiła się również możliwość podzielenia tego urlopu na dwie jednotygodniowe części. Pracownik ma zatem 24 miesiące od urodzenia dziecka na wykorzystanie dwóch tygodni urlopu ojcowskiego jednorazowo, lub w dwóch jednotygodniowych częściach.

Urlop ten udzielany jest na pisemny wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko, w terminie nie krótszym, niż 7 dni przed jego rozpoczęciem. Trzeba pamiętać, że jest to przywilej wyłącznie dla ojców i nie mogą się oni nim ani podzielić, ani przekazać w całości matce dziecka.

Opieka na dziecko zdrowe – 2 dni lub 16 godzin

Zgodnie z artykułem 188 Kodeksu pracy rodzicom wychowującym co najmniej jedno dziecko do 14 roku życia przysługują dodatkowe 2 wolne dni w roku, przeznaczone na opiekę nad nim. Inaczej niż w przypadku urlopu rodzicielskiego, liczba ta nie jest zależna od ilości dzieci. Styczniowa nowelizacja umożliwiła rodzicom zadecydowane, czy urlop ten wolą wykorzystać w postaci 2 dni czy 16 godzin. O tym, z którego sposobu skorzystają mogą zadeklarować w pierwszym złożonym wniosku o jego udzielenie. Korzystając ze zwolnienia w wymiarze godzinowym rodzic będzie mógł wykorzystać go w trakcie pracy, na jej początku czy na końcu – decyzja należy do niego. Pracując w niepełnym wymiarze godzin pracującemu rodzicowi przysługuje dwa dni lub proporcjonalna do wymiaru etatu ilość godzin. Co ważne, wnioskując o wolne z tytułu opieki na dziecko zdrowe, nie ma obowiązku uzasadniania przyczyny lub udowodnienia, że dziecko wymaga opieki.

Urlop wychowawczy również dla rodziców sześciolatka

W przypadku urlopu wychowawczego główna zmiana dotyczy wieku dziecka, do osiągnięcia którego będzie można udzielić pracownikowi urlopu wychowawczego. Granica ta bowiem została przesunięta z piątych urodzin dziecka do końca roku kalendarzowego, w którym skończy ono sześć lat.

Urlop wychowawczy przysługuje obojgu rodzicom lub faktycznym opiekunom dziecka w łącznym wymiarze 36 miesięcy i dzięki nowelizacji rodzice mogą korzystać z niego jednocześnie.

Warto mieć na uwadze, że każdemu z rodziców przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego. Prawa tego nie może przenieść na innego rodzica, czy też opiekuna dziecka. W praktyce oznacza to, że jeżeli jeden z rodziców korzysta z urlopu wychowawczego, to maksymalny okres jego trwania nie może przekroczyć 35 miesięcy. Jeden, pozostały miesiąc może wtedy wybrać drugi rodzic.

Urlop wychowawczy można wykorzystać w całości lub dzieląc go na 5 części, które nie muszą następować bezpośrednio po sobie. Pracownik swobodnie decyduje, kiedy i jak długo będzie przebywał na wychowawczym, nie ma bowiem zapisu o minimalnej lub maksymalnej długości trwania poszczególnej części.

Powiązanie liczby części urlopu rodzicielskiego i wychowawczego

Nowością w przepisach Kodeksu pracy jest powiązanie liczby części urlopu wychowawczego z  częściami urlopu rodzicielskiego. Obecnie rodzic może skorzystać z 16 tygodni urlopu rodzicielskiego w terminie późniejszym, nie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. W takim przypadku liczba wykorzystanych części rodzicielskiego pomniejsza ilość przysługujących części urlopu wychowawczego.

Należy pamiętać że urlop wychowawczy jest urlopem bezpłatnym a skorzystanie z niego jest prawem, a nie obowiązkiem pracownika. Chcąc z niego skorzystać należy, na 21 dni przed planowanym rozpoczęciem złożyć wniosek o jego udzielenie, który pracodawca każdorazowo musi uwzględnić. Pracownik może wycofać wniosek składając pisemne oświadczenie, nie później jednak niż na 7 dni przed rozpoczęciem urlopu.

Nowelizacja umów terminowych oraz uprawnień rodzicielskich z pewnością zaskoczyła zarówno pracodawców, jak i pracowników, których zmiany te dotyczą. Czy spełni ona swoją rolę, ujednolicając i przede wszystkim usprawniając pracownicze przywileje? Jedno jest pewne – czas pokaże.